Ιωάννης Ζαμπέλιος

Ο Ιωάννης Ζαμπέλιος γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1787. Ήταν γιος του Ζαχαρία Ζαμπελίου και της Μαρίας, κόρης του Μάρκου Σταύρου

Το 1803 πήγε στην Ιταλία, όπου σπούδασε νομική και φιλολογία όπου και συνδέθηκε με τους κορυφαίους ποιητές της εποχής εκείνης  Μόντι, Αλιφιέρι, Φώσκολο. Ο κύκλος των σπουδών του ολοκληρώθηκε στο Παρίσι στο οποίο και εγκαταστάθηκε για ένα χρόνο. Εκεί ήρθε σε επαφή με τον Αδαμάντιο Κοραή ό οποίος και άσκησε μεγάλη επίδραση στο έργο του. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίστηκε εισαγγελέας στα Επτάνησα, το 1819 ως εισαγγελέας μετείχε στην δίκη των πρωταιτίων της εξέγερσης στην Λευκάδα, ενώ το 1826 ορίστηκε δικαστής στην Κεφαλονιά. Το 1834 και για 17 συναπτά έτη κατείχε θέση ανώτατου δικαστικού συμβούλου στην Κέρκυρα στην οποία και έζησε κυρίως. Το 1815 απέκτησε ένα γιο, τον Σπύρο, ο οποίος μετεξελίχθηκε σε σημαντικό ιστορικό και λογοτέχνη.

Πέθανε στη Λευκάδα ή στην Κέρκυρα το 1856.  Ο τάφος του βρίσκεται στον Ι. Ν. του Αγίου Ιωάννου, στο προάστιο Ανεμόμυλος της Κέρκυρας. Στην επιτάφια πλάκα γράφει:

ΙΩΑΝΝΗΣ ΖΑΜΠΕΛΙΟΣ
Λευκάδιος
Τό σῶμα σου ἐν εἰρηνη ἐτάφη
Καί τ΄ ὄνομά σου
Ζήσεται εἰς γενεάς

Η συμβολή του Ζαμπέλιου σαν Εθνικός Αγωνιστής στον αγώνα των Ελλήνων εναντίον των Οθωμανών κατακτητών ήταν σημαντική.  Σαν μέλος της Φιλικής Εταιρείας διεξήγαγε εράνους και ενίσχυσε πολλούς πρόσφυγες που είχαν βρει καταφύγιο στα Επτάνησα.

Μεταξύ άλλων εφοδίασε με όπλα 850 Λευκαδίτες αλλά και τους ενίσχυσε με την αποστολή ενόπλων ανδρών αλλά και χρημάτων τα σώματα του Μάρκου Μπότσαρη, του Οδυσσέα Ανδρούτσου και του Γεώργιου Καραϊσκάκη προκειμένου να αγωνιστούν ενάντια στους Οθωμανούς.

Ενδεικτικά αναφέρουμε το εξής περιστατικό:

“……Οὕτω εἶχον τά πράγματα ἐν Λευκάδι, ὅτε ὁ Ἰωάννης Ζαμπέλης, ἡ ψυχή τῆς ἐν τῇ νήσῳ Φιλικῆς Ἑταιρίας, ἐλάμβανεν ἐκ Τεκέ σημείωμα τοῦ Μάρκου Μπότσαρη, καλοῦντος ἕνα τῶν Φιλικῶν εἰς συνέντευξιν.

Τήν ἰδίαν νύκτα ὁ ὡς ἄνω πιστός Φιλικός Εὐστάθιος Ἀθηνιώτης, ἤ Γελαδούλης διεπεραίωσε τόν Ζαμπέλην διά τοῦ μονοξύλου του εἰς Σάλτενην, ἔνθα ὁ Μπότσαρης τῷ ἀνεκοίνωσεν, ὅτι τό Σούλι, ἡ ἀγαπητή του πατρίς, ἐπολιορκεῖτο στενῶς ὑπό τοῦ Σουλτανικοῦ στρατεύματος, ὅτι οὗτος, ἐξελθών κρύφα, εἶχε κατορθώσει νά φθάσῃ μέχρι τοῦ Τεκέ, ἵν᾿ ἀγοράσῃ τρόφιμα καί τά εἰσαγάγῃ διά τῆς αὐτῆς ὁδοῦ καί ὅτι πρός τοῦτο εἶχεν ἀνάγκην χρημάτων.

Ὁ Ζαμπέλης, κατενθουσιασθείς ἐκ τῆς θέας τοῦ ἥρωος ἐκείνου καί  τῆς ἀπερίττου ἀφηγήσεως τῶν κατορθωμάτων του, ἐδήλωσεν, ὅτι τά χρήματα θά τά ἔφερεν αὐτός οὗτος τήν ἑπομένην νύκτα, ἀλλ᾿ ἵνα μή ἐπανέλθῃ πλέον εἰς Λευκάδα, διότι θά ἠκολούθει τόν Μάρκον Μπότσαρην ὡς πολεμιστής.

– “Δέν εἶναι αὐτή ἡ δουλειά σου, κύρ Γιαννάκη – τῷ ἀπήντησεν ὁ Μπότσαρης – τήν Πατρίδα τήν ὑπηρετεῖς καλύτερα εἰς τήν Λευκάδα”.

Ὁ Ζαμπέλης ὑπέκυψε δυσθύμως, ἐπέστρεψεν εἰς Λευκάδα καί ἐνεργήσας ἔρανον, αὐτός μέν κατέβαλε 200 Δίστηλα, ὁ Σούνδιας 150, ὁ Χαλικιόπουλος 150, ὁ Βαφέας καί ἄλλοι μικρότερα ποσά καί οὕτω συνελέγησαν 700 Δίστηλα, τά ὁποῖα παρέλαβεν ὁ Μάρκος Μπότσαρης….”

Ο Ιωάννης Ζαμπέλιος ασχολήθηκε και με τη συγγραφή, κυρίως δραματικής ποίησης στην οποία και διακρίθηκε ως δραματικός ποιητής.

Το 1818 έγραψε την πρώτη τραγωδία του με τίτλο «Τιμολέων» ή οποία και είναι ή πιο σημαντική αφού αποτελεί μια από της πιο πρώιμες απόπειρες θεατρικής δημιουργίας στην ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας.

Κύρια συγγραφική του περίοδος όμως στάθηκε η τελευταία πενταετία της ζωής του (1851-1856), οπότε και μετά την παραίτηση του από το δικαστικό αξίωμα αποσύρθηκε στη Λευκάδα.

Ασχολήθηκε επίσης με τη λυρική ποίηση, μεταφράζοντας κυρίως έργα αρχαίων λυρικών, αλλά και συγγράφοντας δικά του ποιήματα. Έγραψε επίσης γλωσσικές και αισθητικές μελέτες.

Όσον αφορά την κύρια ενασχόληση του με τη δραματική ποίηση-αποτέλεσμα της κυρίαρχης αντίληψης της εποχής του πως το θέατρο είναι όργανο διαπαιδαγώγησης συνολικά έγραψε τις εξής δώδεκα τραγωδίες:

Τραγική Ποίηση

• Τιμολέων, Αθήνα, Ίκαρος, 1818.
• Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Αθήνα, Ίκαρος 1819.
• Γεώργιος Καστριώτης, Αθήνα, Ίκαρος 1820.
• Γεώργιος Καραϊσκάκης, Αθήνα, ίκαρος 1821.
• Ρήγας Θεσσαλός, Αθήνα, Ίκαρος, 1822.
• Μάρκος Βότσαρης, Αθήνα, Ίκαρος, 1824.
• Ιωάννης Καποδίστριας, Αθήνα, ίκαρος, 1826.
• Χριστίνας Αναγνωστόπουλος, Αθήνα, ίκαρος, 1827.[4]
• Διάκος, Αθήνα, ίκαρος, 1830.
• Κόδρος, Αθήνα, ίκαρος, 1832.
• Οδυσσεύς Ανδρούτσος, Αθήνα, ίκαρος, 1834.
• Μήδεια, Αθήνα, Ίκαρος, 1836.

Διηγήματα

• Χριστίνα, Δημοσιεύτηκε μετά θάνατον στην Αθήνα, Δωδώνη, 2001.
• Χρυσαλλίς, Ημερολόγιο του 195[Εξάτομο], Δημοσιεύτηκε μετά θάνατον στην Αθήνα, Βιβλιοπωλείο Λαβύρινθος, 2018.

Δοκίμια

• Χρονικά περί σεισμών και διαφόρων άλλων αξιοπεριέργων γεγονότων, Αθήνα, Δωδώνη, 1842.
• Λόγοι Πανηγυρικοί, Αθήνα, Δωδώνη, 1846.
• Διάφορα Θεολογικά πονήματα και γραμματικά σημειώματα, Αθήνα, Βιβλιοπωλείο Λαβύρινθος, 1852

Το υλικό αντλήθηκε από:

• Ζαμπέλιος Ι. Τα Λευκαδικά επί της Ελληνικής Επαναστάσεως (Σημειωματάριον ενός Φιλικού). Στο Αρμονία Επιστημονικόν Περιοδικόν Σύγγραμα, τεύχος 2ον & 3ον και 4ον, Αθήνα 1902, σελ. 77-88 & 122-129. Ανακτήθηκε από: http://pleias.lis.upatras.gr/index.php/armonia/index\
• Βλαντή Σ. (1926) Εθνική Δράσις του Ιωάννου Ζαμπελίου. Στο Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 9ος. (επιμ.) Κωνσταντίνου Ν. Ράδου, Βιβλιοπωλείον “Εστία”, Αθήνα 1926, σελ. 5-22.
• https://el.wikipedia.org/