Φρούριο Αλεξάνδρου

Το οχυρό Αλεξάνδρου – Τούρη ή Torretta, βρίσκεται στο νησάκι πλέον, ανατολικά του διαύλου μεταξύ Νέων Αλυκών και του Φρουρίου Αγίου Γεωργίου.

Το νησάκι ήταν το άκρο της χερσονήσου που περιέβαλε από νότο της αλυκές. Η ευθυγράμμιση της διώρυγας που έγινε στις αρχές του 20ου αιώνα, προκάλεσε την αποκοπή του άκρου της χερσονήσου. Το σημείο αυτό είχε ιδιαίτερη σημασία για την άμυνα της περιοχής γιατί βρίσκεται στην νότια είσοδο του πορθμού και στην πιο προωθημένη θέση του νησιού προς το Ξηρόμερο και έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στην άμυνα του νησιού κατά την απόπειρα του Αλή Πασά να επιτεθεί στη Λευκάδα το 1807.

Για να ελέγχει τις κινήσεις μέσα στο φρούριο της Αγίας Μαύρας κατασκευάζει δυο νέα οχυρώματα σε κορυφές λόφων το ένα στην θέση των ερειπίων του εγκαταλελειμμένου από το 1684 μουσουλμανικού μοναστηριού δερβίσηδων (βλ. εδώ) και το άλλο στην κορυφή του λόφου που σήμερα βρίσκεται το χωριό της Πλαγιάς. Η επιθετική γραμμή του Αλή Πασά εκτείνεται και στο τόξο των δυτικών ακτών της Ακαρνανίας από το Άκτιο μέχρι την Πάλαιρο.

Αυτή η τόσο εκτεταμένη γραμμή επίθεσης, υποχρέωσε τη Λευκάδα, να αντιτάξει το αμυντικό της σύστημα κατά μήκος της βορειοανατολικής παραλίας από τα υψώματα στην περιοχή του Αϊ-Γιάννη Αντζούση στην αμμώδη παραλία της Γύρας μέχρι του Φρούριο και από εκεί στις Παλιές και τις Νέες Αλυκές, μέχρι το λιμάνι Δράπανο, περιλαμβάνοντας και το οχυρό Αλέξανδρος.

Οι Ρώσοι το ανακαίνισαν εκ βάθρων, με τα σχέδια του ρώσου συνταγματάρχη μηχανικού Γκάκιους  και στον αγιασμό του έργου στις 12 Ιανουαρίου του 1807, του έδωσαν το όνομα του τσάρου Αλέξανδρου και με 4 πυροβόλα που τα χειρίζονταν 25 πυροβολητές Ρώσοι.

Το υλικό αντλήθηκε από:

• Ροντογιάννης, Π.Γ. (2006). Ιστορία της Νήσου Λευκάδος, τόμος Β.  Αθήνα: Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών.